اکثر افرادی که به دنبال لاغری و کاهش وزن هستند، رژیم های غذایی سختی را شروع می کنند، ورزش های سنگین انجام می دهند و هر روز میزان کالری مصرفی خود را کنترل می کنند. اما یک نکته مهم را فراموش می کنند و آن تاثیر بی خوابی بر افزایش وزن است. 

تحقیقات و مطالعات زیادی انجام شده است که نشان می دهد کمبود خواب، باعث افزایش وزن و چاقی می شود. علاوه بر این اگر بگوییم که بی خوابی باعث افزایش اشتها می شود، احتمالا تعجب می کنید. اما به گفته مجله سلامتی healthline این مسئله حقیقت دارد و دلیل آن به نامنظم شدن میزان ترشح برخی از هورمون ها مربوط می شود.

هورمون گرلین (ghrelin) چیست؟

هورمون گرلین، یک هورمون محرک احساس گرسنگی است و در معده ترشح می شود تا فرمان گرسنگی را به مغز برساند. زمانی که شکم شما خالی است، این هورمون با غلظت بیشتری ترشح شده و شما احساس گرسنگی می کنید. وقتی که غذا می خورید و سیر می شوید، غلظت ترشح این هورمون کمتر شده و شما احساس سیری می کنید. البته این احساس سیری تنها به خاطر کاهش غلظت هورمون گرلین نیست و ترشح هورمون دیگری نیز دخیل است که در ادامه به شرح آن می پردازیم. اما قبل از پرداختن به دیگر هورمون های مسئول سیری، باید گفت، برخی از وظایف هورمون گرلین به طور کلی عبارتند از:

·        تحریک گرسنگی

·        افزایش تمایل به خوردن غذاهای شیرین و چرب

·        افزایش تحرک معده

·        افزایش تولید چربی

·        تحریک تولید NPY (یک پروتئین آمینواسیدی که محرک قوی اشتها می باشد)

·        کاهش ترشح انسولین

هورمون لپتین (leptin) چیست؟

هورمون لپتین اولین عامل کنترل کننده اشتها است و توسط بافت چربی ساخته شده و در خون رها می شود. میزان لپتین برای افرادی که می خواهند وزن کم کنند، کاهش پیدا می کند، چون بدن سعی می کند با کاهش وزن مخالفت کرده و از ذخایر انرژی خود که در واقع همان بافت های چربی هستند، محفاظت کند. لپتین با کاهش تولید NPY، اشتها را کم می کند و احساس سیری را به مغز القا می کند. برخی از وظایف هورمون لپتین عبارتند از:

·        احساس سیری

·        کاهش مصرف غذا

·        تنظیم انرژی سوخت و ساز

بی خوابی چطور باعث افزایش اشتها می شود؟

هورمون گرلین و لپتین مانند چراغ راهنما عمل کرده و زمانی که گرلین افزایش پیدا می کند به معنی گرسنگی و چراغ سبز است و زمانی که شما غذا خورده و سیر می شوید، چراغ قرمز لپتین روشن می شود. اما هنگامی که شما خواب کافی ندارید، بدن گرلین و لپتین کمتری ایجاد کرده و مانند یک چراغ راهنمای خراب، عمل می کند و در نهایت اشتهای شما زیاد می شود. طبق نتایج یک پژوهش، افرادی که مدت خوابشان کم است، سطح هورمون گرلین آن ها 14.9 درصد بالاتر و سطح هورمون لپتین آن ها 15.5 درصد پایین تر از کسانی است که به مدت کافی می خوابند. به علاوه عدم خواب کافی، هورمون کورتیزول (هورمون مربوط به استرس) را نیز افزایش داده و از این طریق هم موجب افزایش اشتها می شود.

همچنین شاید برایتان جالب باشد بدانید کمبود خواب می تواند بر انتخاب های شما نیز تاثیر گذاشته و عملکرد مغزتان را دچار مشکل کند. به طور کلی لوب فرونتال بخشی از مغز است که مسئول تصمیم گیری و کنترل خود می باشد و کمبود خواب این بخش از مغز را دچار مشکل می کند. در نتیجه فرد در مقابل غذاهای وسوسه انگیز، مقاومت خود را از دست داده و حتی گاهی پیش می آید که یک کاسه بستنی پر کالری را در حالی که نیمی از شب گذشته است، انتخاب می کند.

در پایان باید گفت، داشتن خواب کافی برای رسیدن به وزن مطلوب از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. به علاوه فراموش نکنید که برای لاغری و کاهش وزن، استفاده از رژیم های غیر اصولی و سنگین نه تنها به شما کمک نمی کند بلکه عواقب جبران ناپذیری نیز به همراه دارد. از این رو بهتر است برای داشتن یک برنامه غذایی و رژیم سالم به یک کارشناس تغذیه با تجربه مراجعه کرده و از او کمک بخواهید.